Pretty How Town

Pretty How Town is een multimediale installatie over een gedicht van de Amerikaanse dichter e e cummings.

Dat gedicht gaat over de alllergewoonste dingen dingen die ons mensen tot mens maken. Cummings maakt—met zijn taal—die gewone mensen, ons dus, bijzonder in hun alledaagsheid: onbetekenend nietig en schitterend speciaal tegelijk. Die taal is ook tegelijk gewoon èn bijzonder; de betekenis laat zich eerder  voelen dan uitleggen.

Op grote halfdoorzichtige panelen worden beelden &  typografie geprojecteerd. En er is een soundscape van twintig minuten waarin de historische voordracht van het gedicht, door de schrijver zelf, en shakuhachispel van Ab Baars zijn verwerkt.

Het publiek kan zich vrij door de ruimte bewegen.

Op gezette tijden kunnen er live performances in de installatie zijn. De performers bewegen zich dan ook vrij door de ruimte, samen met het publiek.

Pretty How Town @ Tetterode

Pretty How Town had zijn eerste serie succesvolle vertoningen van 28 maart t/m 10 april in Woonwerkpand Tetterode, Amsterdam Oud-West. Ruim honderd mensen kwamen naar het atelier waar ik de installatie had afgebouwd en ervoeren de wonderlijke sfeer van het project.

Trailer

Daar is bovenstaande trailer opgenomen. Die is vooral bedoeld om programmeurs, conservatoren, festivalorganisatoren en locatiebeheerders te interesseren om Pretty How Town te tonen in het kader van hun programma, evenement of festival.

Daar is uitsluitend een (half)duistere ruimte voor nodig van 85 à 100 vierkante meter en een stopcontact. De installatie kan vrijwel zonder personele bemoeienis functioneren.

Soundscape & Dynamische Typografie

Twee bepalende elementen in Pretty How Town zijn de surround soundscape en de dynamische typografie.

De soundscape is opgebouwd uit de bewerking van de historische voordracht van het gedicht door de dichter en de tekst van het gedicht die ik heb geanimeerd.

 

Pretty How Town

Het volledige project

Concept & betekenis

Het thema van Pretty How Town is het gedicht anyone lived in a pretty how town van E.E. Cummings.

Cummings beschrijft in dit gedicht even scherp als liefdevol de wereld van ‘de gewone man’ (& vrouw), ook wel de ‘kleine man’ genoemd.

Deze levens van het overgrote deel van de mensheid, van hen die zonder veel omhaal worden geboren, opgroeien, trouwen, kinderen opvoeden, sterven en begraven worden, vergelijkt hij met de eeuwige cyclus van de seizoenen.

Dat is op zichzelf een heel bekende en vertrouwde metafoor. Cummings maakt daarvan een betoverend gedicht: Heel gewone woorden zet hij in verrassende volgordes, waarmee hij het alledaagse speciaal, betoverend maakt. Cummings schept uit iets dat luttel en onbetekenend is, iets heel bijzonders en ontroerends.

De installatie Pretty How Town is een bouwsel van muur- en dakvlakken, deels doorzichtig, deels halftransparant, van rekbaar gaas. De eenvoudige geometrie refereert aan het archetype van huis, straat, fabriek. Inspiratie haalde ik onder andere uit het Utrecht waarin ik opgroeide: de galerijflat tussen de Douwe-Egberts-fabriek en de spoordijk, de nette huizenrijtjes met voortuintjes en vitrages.

Verschillende beamers projecteren bewegende beelden op de installatie en er is een soundscape. Taal speelt, door middel van typografie en de menselijke stem, ook een rol. Beeld & geluid spelen in een lus van ca 20 minuten.

De bezoeker loopt door de installatie heen, werpt schaduw, raakt de schermen aan, neemt plaats op een bank om de installatie vanaf een afstandje gade te slaan.

img_6044

schetsmodel van de installatie

Achtergrond/Motivatie

Toen ik het gedicht anyone lived in a pretty how town voor het eerst hoorde, kreeg ik een schok van herkenning. Cummings beschrijft vlijmscherp en tegelijk teder de wereld waarin ik ben opgegroeid en waaruit ik me heb ontworsteld. Cummings verzoent mij met die wereld, ziet de schoonheid ervan en vertaalt die op meesterlijke wijze in een tegelijk prozaïsche en romantische lofzang.

Cummings bezingt de aandoenlijke kleinburgerlijkheid van de ietwat gezapige provincieplaats, waar gewone mensen hun gewone levens leiden, even onveranderlijk als de seizoenen. Hun levensgebeurtenissen zijn net zo eeuwig als regen, zonneschijn, maan en sterren.

(…)
Women and men(both little and small)
cared for anyone not at all
they sowed their isn’t they reaped their same
sun moon stars rain
(..)

Ik wilde anders zijn. Maar telkens klonk dat schampere geluid, alsof je een Hollandse ”ch” zegt en je mond in een grijns dichthoudt. De lucht ontsnapt door de neus. Daartegen moest ik mij wapenen.

Die strijd heeft me kracht en wil gegeven om me juist wèl iets te verbeelden. Ik verbeeld me dat in kunst—net als in oorlog en liefde— alles is geoorloofd. Dat niets te klein, te nietig is om tot uitdrukking te brengen. Dat juist wat zo luttel en klein is, betekenis heeft.

Ik wil mijn verbeelding—& die van de bezoeker—tot de grootst mogelijke hoogten opstuwen en zo van wat grauw, nietig en middelmatig is, iets wonderlijks, iets wonderschoons maken. Door de manier van verbeelden van het gewone iets bijzonders maken, het bijzondere ín het gewone laten zien.

Concreet

pretty how town bestaat concreet uit verschillende lagen en elementen:

  1. Een Omgeving: gebouwd uit metersgrote, halftransparante vlakken,
    1. waarop video geprojecteerd wordt
      1. min of meer herkenbaar beeld
      2. typografie: de woorden van het gedicht
    2. waar het publiek (& de performers als die er zijn)
      1. doorheen kunnen dwalen en
      2. waaromheen banken staan om op te zitten
  2. Een Soundscape, die ik samen maak met Ab Baars, jazzmusicus
    1. Poëzie van cummings, met name het genoemde gedicht
    2. Klanken, natuurlijke en bewerkte, in samenspel/dialoog met de poëzie
  3. Live Performances 
    1. Op gezette tijden, al naar gelang waar de installatie staat
    2. solo’s of combo’s
    3. stilstaand of bewegend, tussen het publiek door.

De performers worden geselecteerd vanwege hun verwante taal en vermogen om met eenvoudige middelen een krachtige expressie te bereiken. Ook een engagement met het thema wordt natuurlijk gezocht: de wens om het thema—het bijzondere van het kleine & gewone—uit te werken. De performances zullen ontstaan in onderling overleg & samenwerking, als gelijkwaardige artistieke inbrengen in het proces en in het resultaat.

Hierboven: Simulatievideo van de installatie

Publieksbereik

pretty how town kan op veel verschillende locaties gepresenteerd worden. In een galerie, theaterzaal of op locatie tijdens een festival is de installatie toegankelijk voor publiek. Er is een cyclus aan beeld en geluid van ongeveer twintig minuten; bezoekers dwalen door de installatie en nemen even plaats op een van de banken in de ruimte of op de installatie zelf, waar dat kan. Op speciale tijden, in het weekend of ’s avonds, worden musici, zangers en andere performers uitgenodigd om, onder regie, samen of alleen een bijdrage te leveren. In sessies van drie kwartier à een uur.

De bezoeker wordt ondergedompeld in het werk en ondergaat een indringende, ontroerende en soms confronterende ervaring. Een installatie van mij kan een ontmoetingsplaats zijn voor kunstenaars en publiek. Het onderscheid tussen makers en beschouwers vermindert. Ze zijn beide deelnemers.

De installaties die ik maak bieden aan locaties en programmeurs een mengvorm van beeldende kunst en theater en een vernieuwende, alternatieve manier om publiek te engageren. Ze bieden organisatoren en programmeurs van festivals en andere evenementen ook de gelegenheid om meerwaarde te halen uit de reeds deelnemende kunstenaars.

Mijn werk kan functioneren als een laboratorium en forum, een ontmoetings-, experimenteer- en discussieplaats voor verschillende kunstenaars, musici, dansers, technici maar ook theatermakers en programmeurs.

Met mijn werk wil ik ook een faciliteit zijn voor amateur-kunstbeoefenaren, jongeren en andere doelgroepen voor wie de gezamenlijke beleving en deelname aan mijn werkmeerwaarde heeft.

Mijn werk is thematisch en formeel een hecht geheel dat mensen op een originele manier beweegt, raakt.

Voor welke doelgroepen is mijn werk interessant?

In het algemeen: 

  • Liefhebbers van deze multidisciplinaire vorm van belevenis en installatiekunst.

In het bijzonder:

  • Bezoekers van de locatie, al dan niet afgekomen op de installatie zelf.
  • Bezoekers die speciaal voor de performances zijn gekomen
  • Professionals, studenten & amateurs in theater, muziek, dans, mime, dichtkunst & voordracht
  • Mijn eigen netwerk / fanbase (zie ook paragraaf sociale media)
  • Netwerken van de deelnemende musici, dansers, dramaturg, technici en andere deelnemers

Opstelling, Openstelling

De installatie Pretty How Town, die ik ontwerp en maak zal, door de meervoudige inzetbaarheid, financieel en productioneel een gunstig “rendement” hebben. Het project kan langere tijd mee en op verschillende plaatsen en soorten gelegenheden getoond worden.

De installatie kan in verschillende contexten zijn plaats vinden. De installatie zelf is licht en vervoerbaar, de apparatuur waarmee gewerkt wordt, is in de meeste theaters voorhanden of kan worden gehuurd. Er zijn geen grote investeringen nodig, noch lange op- en afbouwperiodes.

De installatie kan zeker enkele jaren mee, met aanpassingen aan locaties en omstandigheden. Hij kan ook heel goed buiten de gevestigde theaters worden geplaatst, op festivals, in loodsen, in schoolgebouwen, op andere openbare plekken.

Voorzien van de juiste begeleiding kan in de installatie met diverse soorten deelnemers en doelgroepen gewerkt worden.

 

anyone lived in a pretty how town

(with up so floating many bells down)

spring summer autumn winter

he sang his didn’t he danced his did.

Women and men(both little and small)

cared for anyone not at all

they sowed their isn’t they reaped their same

sun moon stars rain

children guessed(but only a few

and down they forgot as up they grew

autumn winter spring summer)

that noone loved him more by more

when by now and tree by leaf

she laughed his joy she cried his grief

bird by snow and stir by still

anyone’s any was all to her

someones married their everyones

laughed their cryings and did their dance

(sleep wake hope and then)they

said their nevers they slept their dream

stars rain sun moon

(and only the snow can begin to explain

how children are apt to forget to remember

with up so floating many bells down)

one day anyone died i guess

(and noone stooped to kiss his face)

busy folk buried them side by side

little by little and was by was

all by all and deep by deep

and more by more they dream their sleep

noone and anyone earth by april

wish by spirit and if by yes.

Women and men(both dong and ding)

summer autumn winter spring

reaped their sowing and went their came

sun moon stars rain